Jean-Pascal Salomez
In tijden van oorlog en conflict wordt de wereld geteisterd door pijn, leed en verlies. Als individu kan het moeilijk zijn om niet geraakt te worden door de verwoesting en het lijden dat we om ons heen zien. Dit artikel neemt u mee op een persoonlijke reis waarin ik mijn eigen ervaringen deel en de reflectie op het proces van omgaan met depressie in oorlogstijden. Het begon bij mezelf op te vallen dat mijn aandacht voor het leed in de wereld me geen deugd deed, en dit bracht me tot een diepgaande zelfreflectie. Was het verwerkingsproces een essentieel onderdeel om hiermee om te gaan?
De impact van leed in oorlogstijden:
Het leed in oorlogstijden is overweldigend en kan een diepgaand effect hebben op individuen, zowel direct betrokkenen als buitenstaanders. Het kan gevoelens van machteloosheid, verdriet, woede en angst oproepen. Voor sommigen kan het ook leiden tot een verhoogd gevoel van empathie en een sterk verlangen om te helpen en een verschil te maken. Echter, voor anderen, zoals ikzelf, kan het leed een enorme tol eisen op het mentale welzijn en kan het leiden tot depressieve symptomen.
Het persoonlijke proces van omgaan met depressie:
Mijn eigen ervaring met depressie in oorlogstijden begon met het opmerken van mijn overmatige aandacht voor het leed in de wereld. Hoewel mijn intentie was om bewustzijn te creëren en te helpen, merkte ik dat het me steeds dieper in een emotioneel moeras trok. Het werd steeds moeilijker om de pijn en het verdriet los te laten, wat resulteerde in gevoelens van hopeloosheid en een verminderd gevoel van eigenwaarde. Het besef dat het leed dat ik zag me geen deugd deed, bracht me tot een cruciale vraag: was er een proces van verwerking nodig om hiermee om te gaan?
Het belang van het verwerkingsproces:
Het verwerkingsproces is een essentieel onderdeel van het omgaan met depressie in oorlogstijden, of met het leed in het algemeen. Het gaat om het erkennen en benoemen van de emoties die het leed oproept, het vinden van gezonde manieren om ermee om te gaan en het creëren van ruimte voor herstel en veerkracht. Dit proces kan verschillende vormen aannemen, zoals het zoeken van professionele hulp, het delen van ervaringen met anderen, het uiten van gevoelens door middel van kunst of schrijven, en het vinden van manieren om actief bij te dragen aan positieve verandering.
Een existentieel filosofische verklaring voor het waarom van depressies tijdens oorlog.
Depressies zijn een veelvoorkomend psychisch probleem dat mensen treft die te maken hebben met oorlogssituaties. Oorlog brengt niet alleen fysiek lijden, dood en vernietiging met zich mee, maar ook een diepe crisis van zin en betekenis. Hoe kunnen we een existentieel filosofische verklaring vinden voor het waarom van depressies tijdens oorlog?
Een mogelijke verklaring is gebaseerd op het existentialisme, een filosofische stroming die individuele vrijheid, verantwoordelijkheid en subjectiviteit vooropstelt. Volgens het existentialisme is ieder mens een uniek wezen, verantwoordelijk voor zijn eigen daden en lot. Er is geen vooraf bepaalde essentie of doel voor het menselijk bestaan, maar ieder mens moet zelf zijn eigen zin en betekenis creëren door middel van zijn keuzes en acties.
Het existentialisme is echter niet een eenduidige stroming, maar kent verschillende varianten en invloeden. Zo zijn er filosofen als Nietzsche, Heidegger en Kierkegaard die als voorlopers of inspiratiebronnen van het existentialisme worden beschouwd . Zij benadrukten onder andere de rol van de wil, de angst, de dood en de godsvraag in het menselijk bestaan. Er zijn ook filosofen als Sartre, Camus en De Beauvoir die als representanten of popularisatoren van het existentialisme worden gezien . Zij legden onder andere de nadruk op de vrijheid, de absurditeit, de opstand en de authenticiteit in het menselijk bestaan.
In een oorlogssituatie wordt deze existentiële vrijheid echter ernstig bedreigd en beperkt. De mens wordt geconfronteerd met een extreme situatie van geweld, chaos en onzekerheid, waarin hij weinig of geen controle heeft over zijn leven. Hij wordt gedwongen om te kiezen tussen leven en dood, tussen vechten of vluchten, tussen trouw of verraad. Hij wordt ook geconfronteerd met de absurditeit en zinloosheid van het lijden en de dood, die vaak willekeurig en onrechtvaardig zijn.
Deze confrontatie met de existentiële realiteit kan leiden tot een existentiële crisis, een staat van paniek of een gevoel van intens mentaal onbehagen over levensvragen. De mens kan zich afvragen: Waarom leef ik? Wat is de zin van mijn bestaan? Wat is de waarde van mijn leven? Is er een hiernamaals? Is er een god? Is er hoop? Is er rechtvaardigheid? Is er liefde?
Als de mens geen bevredigende antwoorden vindt op deze vragen, kan hij vervallen in een staat van wanhoop, angst, schuld, schaamte, woede, vervreemding of nihilisme. Hij kan het gevoel hebben dat zijn leven geen zin of waarde heeft, dat hij alleen en geïsoleerd is, dat hij geen toekomst of hoop heeft, dat hij geen invloed of verantwoordelijkheid heeft, dat hij geen liefde of verbondenheid ervaart. Dit zijn allemaal symptomen van depressie.
Een existentieel filosofische verklaring voor het waarom van depressies tijdens oorlog is dus dat de mens zijn existentiële vrijheid verliest en in een existentiële crisis terechtkomt, waarin hij geen zin of betekenis kan vinden voor zijn leven. Dit kan leiden tot een gevoel van leegte, hopeloosheid en machteloosheid, dat zich uit in depressie.
Hoe kan de mens dan uit deze depressie komen? Een mogelijke uitweg is om zijn existentiële vrijheid te herwinnen en te gebruiken om zijn eigen zin en betekenis te creëren. Dit kan hij doen door zich bewust te worden van zijn situatie, door zijn eigen waarden en doelen te kiezen, door actief te handelen in overeenstemming met zijn keuzes, door zich te verbinden met anderen die zijn waarden delen, door zich te richten op de positieve aspecten van zijn leven, door zich open te stellen voor nieuwe ervaringen en mogelijkheden, door zich te laten inspireren door kunst en literatuur die existentiële thema’s behandelen, door hulp te zoeken bij professionele of spirituele bronnen indien nodig.
Conclusie:
Depressie in oorlogstijden is een complexe uitdaging waar veel individuen mee te maken krijgen, zowel direct als indirect. Het herkennen van de impact van leed en het bewust worden van de negatieve effecten ervan op ons eigen welzijn is een belangrijke stap.
Een existentieel filosofische verklaring voor het waarom van depressies tijdens oorlog is dus niet alleen een diagnose, maar ook een uitnodiging tot een uitdaging. De uitdaging om de eigen existentie onder ogen te zien en er zin en betekenis aan te geven, ondanks of juist dankzij de oorlog.
